Obrzęk i silny ból gardła, trudności z połykaniem, nudności i uczucie rozbicia – to tylko niektóre objawy anginy, które doskonale zna każdy z nas. Dlaczego u dorosłych choroba zazwyczaj przebiega łagodniej niż u dzieci? Jak przebiega leczenie anginy i dlaczego lepiej nie bagatelizować tej choroby, zwłaszcza u dzieci? Kiedy konieczne jest wycięcie migdałków? Czy angina jest zaraźliwa? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania.

Jakie są przyczyny anginy?

Anginą nazywamy ostre zapalenie migdałków podniebiennych i gardła. Migdałki podniebienne zlokalizowane są z tyłu gardła. Pełnią ważną funkcję w układzie immunologicznym naszego organizmu. Dzięki nim produkowane są przeciwciała do walki z niechcianymi drobnoustrojami wnikającymi przez jamę ustną. Ich intensywna praca objawia się znacznym zwiększeniem ich rozmiaru i przekrwieniem. Ostre zapalenie migdałków może być spowodowane zakażeniem albo podrażnieniem.

Angina dorosłych najczęściej ma etiologię wirusową. Tak jest w ok. 90 proc. przypadków. Przyczyną anginy mogą być: koronawirusy, rinowirusy, adenowirusy oraz wirus paragrypy. Z kolei u dzieci najpowszechniej występujący rodzaj anginy to zakażenie o podłożu bakteryjnym wywołane przez paciorkowce (rzadziej przez gronkowce, poneumokoki czy pałeczkę grypy). Mówimy wtedy o anginie ropnej, zwanej też ropnym zapaleniem gardła.

Chorobę mogą także wywoływać grzyby. To jednak najrzadziej występująca przyczyna anginy.

Rozwojowi anginy sprzyjają stres, przemęczenie i inne choroby. W sytuacji spadku odporności ostre zapalenie migdałków podniebiennych i gardła może rozwinąć się samoistnie. Przyczyną anginy są patogeny obecne w organizmie, które pozostawały w uśpieniu, a korzystając z osłabienia układu immunologicznego, zaczynają się nadmiernie namnażać. To dlatego np. objawy anginy często towarzyszą nam latem, po zjedzeniu lodów. Wysoka temperatura na zewnątrz sprawia, że naczynia krwionośne się rozszerzają. Gdy nagle zjemy coś zimnego, dochodzi do zwężenia naczyń i śluzówka gardła staje się niedotleniona i bardziej podatna na atak patogenów.

A czy angina jest zaraźliwa? Niestety, jest to bardzo zakaźna choroba przenoszona drogą kropelkową.

Jak długo zaraża chory na anginę?

W przypadku anginy wirusowej okres wylęgania choroby wynosi od jednego do sześciu dni, przy czym chory zaraża dzień-dwa przed wystąpieniem objawów i aż do 3 tygodni po ich ustąpieniu. Przy anginie bakteryjnej objawy mogą pojawić się już w ciągu 12 godzin (do 4 dni) od kontaktu z patogenem. Chory zaraża 24 godziny od momentu rozpoczęcia antybiotykoterapii.

U dzieci częste anginy odnotowuje się w wieku 3-14 lat, a najwięcej zachorowań ma miejsce zimą i wczesną wiosną.

Jak rozpoznać anginę?

Czym charakteryzuje się angina dorosłych? Tak jak już była mowa wcześniej, w tej grupie wiekowej choroba najczęściej ma etiologię wirusową. W takim przypadku objawy anginy rozwijają się stopniowo. Są podobne jak przy grypie. Przykładowe objawy anginy wirusowej to:

• ból mięśni,
• kaszel i katar,
• zapalenie spojówek,
• niewielki ból gardła,
• pęcherzyki i nadżerki na błonie śluzowej jamy ustnej.

Rzadkie objawy anginy wirusowej to naloty na migdałkach.

Jakie są natomiast główne objawy anginy bakteryjnej? Należą do nich:

• bardzo silny ból gardła,
• wysoka gorączka (powyżej 38 stopni),
• bóle brzucha,
• bóle mięśni,
• powiększone węzły chłonne na szyi,
• powiększone, czerwone migdałki, na których można czasem zaobserwować białe plamki,
• wysypka (często występuje u dzieci).

Zaobserwowanie tych objawów jest kluczowe w diagnozie anginy, w tym rozróżnieniu, czy mamy do czynienia z zakażeniem wirusowym czy bakteryjnym. Symptomy, takie jak zaczerwienione gardło i ropna wydzielina występują też przy innych chorobach, np. szkarlatynie i mononukleozie. Dlatego w diagnozie anginy tak ważny jest wywiad. Ponadto, aby rozpoznać anginę, lekarz osłuchowo bada pacjenta, sprawdza stan migdałków i ocenia błonę śluzową jamy ustnej.

Jakie leki stosuje się w leczeniu anginy?

W większości przypadków angina ustępuje samoistnie. Wiele osób pyta więc, czy podczas anginy konieczne jest stosowanie antybiotyków? Wszystko zależy od tego, jaki to rodzaj anginy. Antybiotykoterapii wymaga infekcja bakteryjna. Podczas anginy wywołanej paciorkowcami (także przez pewien czas po ustąpieniu objawów) stosuje się zazwyczaj penicylinę fenoksymetylową. Skuteczna antybiotykoterapia pozwoli uniknąć poważnych powikłań anginy, które występują szczególnie wśród dzieci.

W obu rodzajach anginy ważne jest też leczenie objawowe. Lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwbólowych i zbijających gorączkę. Terapia powinna być wsparta zdrową dietą, dużą ilością snu i odpoczynku oraz nawadnianiem organizmu. Na ból gardła można stosować pastylki do ssania i płukanki naparem z szałwii lub wodą z solą.

W przypadku, gdy występują częste anginy bakteryjne, konieczny może być zabieg wycięcia migdałków.

Jakie są wskazania do operacji wycięcia migdałków?

Zapalenie migdałków podniebiennych jest jedną z najczęściej występujących chorób wśród dzieci do 8. roku życia. Zbyt częste anginy mogą być wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu wycięcia migdałków podniebiennych, tzw. tonsilektomii. Angina bakteryjna wymaga podania antybiotyku, a antybiotykoterapia, zwłaszcza powtarzana wielokrotnie, nie jest korzystna dla organizmu. Niszczy nie tylko niechciane patogeny, ale i te bakterie, które tworzą florę bakteryjną jelit. Przez termin „częste anginy bakteryjne” należy rozumieć sytuację, w której choroba wystąpiła minimum trzy razy w ciągu ostatniego roku, pięć razy w ciągu ostatnich dwóch lat, bądź łącznie siedem w ciągu ostatnich trzech lat.

Co jeszcze jest wskazaniem do wycięcia migdałków? Zabieg przeprowadza się, gdy przerost migdałka utrudnia oddychanie w trakcie snu (bezdech senny) – to częsta przypadłość u dzieci. Tonsilektomia jest wykonywana także w przypadku pojawienia się ropnia okołomigdałkowego oraz gdy migdałki są tzw. ogniskiem siejącym zapalenie na organizm.

Wycięcie migdałków może być przeprowadzane zarówno u dzieci, jak i u dorosłych pacjentów.

Jakie są powikłania anginy?

Podczas anginy może dojść do miejscowych zakażeń i pojawienia się nacieku lub ropnia okołomigdałkowego. Objawia się on podwyższoną temperaturą ciała, jednostronnym bardzo silnym bólem gardła, ślinotokiem, szczękościskiem i bólem ucha. Zazwyczaj jest skutkiem nieleczenia albo złego leczenia anginy. Leczeniem ropnia okołomigdałkowego z wyboru jest leczenie chirurgiczne (nacięcie) i antybiotykoterapia. Lepiej go nie bagatelizować, bo może doprowadzić do powikłań ogólnoustrojowych np. sepsy.

Oprócz miejscowych ropnych powikłań anginy może dojść do ogólnych powikłań. Należy do nich między innymi gorączka reumatyczna oraz zapalenie wsierdzia, kłębkowe zapalenie nerek i zapalenie stawów.

Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.