Co laryngolog może znaleźć w uchu dziecka? Odpowiedź jest prosta: wszystko, co się tam zmieści… Maluchy wprowadzają do przewodu słuchowego najrozmaitsze przedmioty. Mogą być to papierki, masy plastyczne, kęsy jedzenia, guziki, a nawet… baterie. Zdarza się, że do ucha wpadnie owad, co wiąże się z bardzo silnym bólem i dyskomfortem. Kiedy podejrzewać ciało obce w uchu dziecka? Dlaczego lepiej nie podejmować samodzielnych prób usunięcia przedmiotu z kanału słuchowego?

Rozpoznawanie i objawy

Kiedy podejrzewać obecność ciała obcego?

Skłonność do wkładania różnych przedmiotów do nosa, buzi czy ucha jest typowa dla małych dzieci w wieku przedszkolnym. Wystarczy chwila nieuwagi opiekuna. Zdarza się też, że ciało obce dostanie się do kanału słuchowego podczas zabiegów higienicznych, albo że przypadkiem do ucha wpadnie owad.

Obecność ciała obcego w uchu dziecka przez długi czas może pozostać niezauważona. Wszystko zależy od rodzaju drobiny, jej wielkości, głębokości, na jakiej utknie oraz czasu zalegania w przewodzie słuchowym. Małe twarde kulki i koraliki potrafią się dobrze „zakamuflować”. Z kolei drobiny pokarmowe i martwe owady w uchu prędzej czy później dadzą o sobie znać, powodując rozwój infekcji. Świadczyć o niej mogą: ból ucha, ropny wysięk, obrzęk i świąd skóry. Jeśli ciało obce zalega tak, że zamyka kanał słuchowy, wywołuje uczucie zatkania, szum w uchu i niedosłuch.

Do szczególnie groźnych przedmiotów zaliczamy ostre ciała obce, takie jak wykałaczki, które mogą uszkodzić przewód słuchowy lub błonę bębenkową. Osobnym tematem jest bateria albo ruszający się owad w uchu – piszemy o tym szerzej w dalszej części artykułu.

Oczywiście, małe dziecko nie powie rodzicowi, że coś mu doskwiera. Czerwona lampka powinna się więc zapalić, gdy widoczne są zmiany w zachowaniu malucha. Dziecko może stać się marudne, płaczliwe i często manewrować przy uchu: pocierać je czy drapać.

Jakie są objawy ciała obcego w uchu?

W jaki sposób manifestuje się obecność ciała obcego w uchu? Oto niektóre objawy:

• ból ucha – pojawi się zarówno, gdy doszło do urazu, jak i przy stanie zapalnym,
• mdłości i wymioty powodowane drażnieniem kanału słuchowego przez zalegające w nim ciało obce,
• krwawienie z ucha – może świadczyć o obecności ostrego przedmiotu,
• uczucie pełności w uchu (to objaw trudny do zweryfikowania u małych dzieci),
• nieprzyjemny zapach z ucha – powodowany jest ropnym (bakteryjnym) wysiękiem i świadczy o stanie zapalnym,
• pogorszenie słuchu,
• kaszel.

Pierwsza pomoc – bezpieczne usuwanie ciała obcego z ucha

Jak udzielić pierwszej pomocy przy ciele obcym w uchu?

Gdy stwierdzimy obecność ciała obcego, przede wszystkim zachowajmy spokój. Jeśli drobina nie utknęła głęboko, wystaje i mamy pewność, że to nie ostry przedmiot, można podjąć samodzielną próbę wyciągnięcia ciała obcego.

Najlepiej przechylić głowę dziecka na bok, chwycić za małżowinę, docisnąć ją do tyłu i delikatnie potrząsnąć – czasem to wystarczy, aby udrożnić ucho. Jeżeli ciało obce zalega blisko ujścia przewodu słuchowego i pod warunkiem, że jest to miękki przedmiot, można spróbować wyciągnąć je pęsetą.

Podkreślmy jednak wyraźnie: samodzielna próba wyciągnięcia ciała obcego niesie za sobą ryzyko zranienia albo przepchnięcia przedmiotu w głąb przewodu słuchowego. Najlepiej udać się do laryngologa, który dysponuje odpowiednią wiedzą i narzędziami.

Czego unikać w przypadku ciała obcego?

Gdy stwierdzimy zaleganie ciała obcego w uchu dziecka, nie wolno wprowadzać do kanału słuchowego patyczków higienicznych. W ten sposób tylko przepchniemy przedmiot głębiej i możemy nawet spowodować uszkodzenie błony bębenkowej.

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, pęseta może być pomocna tylko, gdy drobina jest miękka i znajduje się blisko ujścia przewodu słuchowego. Absolutnie nie można jej używać do usuwania koralików z ucha!

Jeśli nie wiemy, jakiego rodzaju ciało obce zalega w uchu, nie wprowadzajmy do przewodu słuchowego żadnych płynów – niektóre przedmioty mogą pęcznieć.

Usuwanie ciała obcego

Kiedy skonsultować się z laryngologiem?

W niektórych przypadkach wyciągnięcia ciała obcego może podjąć się lekarz rodzinny. Najpewniej internista i tak skieruje nas na wizytę do laryngologa, zwłaszcza gdy w uchu dziecka utknął ostry lub okrągły przedmiot, robak, bateria albo kęs jedzenia oraz gdy położenie ciała obcego jest niekorzystne (gdy zalega blisko błony bębenkowej).

Jeśli pojawią się dodatkowe niepokojące objawy, takie jak gorączka czy silny ból, pierwsza pomoc medyczna powinna być udzielona niezwłocznie.

Jak lekarz usuwa ciało obce z ucha?

Przed próbą wyciągnięcia ciała obcego, laryngolog wykonuje badanie otoskopowe. Gdy istnieje podejrzenie uszkodzenia ucha środkowego lub wewnętrznego (co zdarza się rzadko), może przeprowadzić też badanie słuchu.

Metody usuwania ciała obcego zalegającego w uchu są uzależnione od rodzaju drobiny, jej wielkości, położenia ciała obcego oraz tego, na ile dziecko współpracuje z laryngologiem. Niekiedy wystarczy płukanie ucha (gdy nie ma podejrzenia perforacji błony bębenkowej), innym razem lekarz usuwa ciało obce ręcznie za pomocą specjalnej pęsety, haczyka, kleszczy, ssaka czy magnesów. Twarde, okrągłe przedmioty, takie jak koraliki czy kamyczki mogą wymagać przeprowadzenia zabiegu pod mikroskopem operacyjnym.

Specjalne przypadki: baterie i owady

Dlaczego bateria w uchu jest niebezpieczna?

W uchu dziecka mogą znaleźć się różne elementy zabawek, w tym małe baterie alkaliczne. Nie dość, że mogą się one łatwo zaklinować, to z uwagi na obecne w nich substancje, są bardzo niebezpieczne. Szybko doprowadzają do zapalenia skóry przewodu słuchowego i martwicy, a także mogą być przyczyną uszkodzenia błony bębenkowej. Nie należy usuwać ich za pomocą płukania.

Jak postępować w przypadku owada w uchu?

Szczególnym przypadkiem jest robak w uchu dziecka. Jego obecność objawia się w bardzo nieprzyjemny sposób. Każdy ruch owada jest odczuwany w postaci trudnych do zniesienia bólu i huku.

Jak można udzielić dziecku pierwszej pomocy? Przede wszystkim, należy zachować spokój – energiczne potrząsanie głową może zintensyfikować przemieszczanie się owada w uchu i sprawić, że ugryzie. Można wprowadzić do ucha dziecka odrobinę oleistej substancji, nawet oliwy.

Najlepiej jednak niezwłocznie udać się do specjalisty, który najpierw uśmierci owada (na przykład za pomocą roztworu lidokainy), a następnie w bezpieczny sposób go usunie.

Powikłania i profilaktyka

Jakie są możliwe powikłania po ciele obcym w uchu?

Na szczęście, w większości przypadków, po usunięciu ciała obcego przez specjalistę, mały pacjent wraca do pełni zdrowia. Może się jednak zdarzyć, że na skutek obecności ostrego przedmiotu lub zalegania ciała obcego przez długi czas, nastąpią pewne powikłania, takie jak:

• zapalenie ucha zewnętrznego,
• uszkodzenie błony bębenkowej i skóry,
• niedosłuch – najczęściej tymczasowy.

Takie sytuacje wymagają dalszego postępowania według zaleceń laryngologa.

Jak zapobiegać przypadkom ciał obcych w uchu dziecka?

Wkładanie przedmiotów do nosa czy ucha jest naturalnym etapem rozwoju dziecka, dlatego należy zwracać szczególną uwagę na to, żeby drobne elementy nie leżały w zasięgu malucha. Należy kupować tylko certyfikowane, adekwatne do wieku zabawki i co jakiś czas kontrolować ich stan.

Ważna jest też ostrożność podczas codziennej higieny uszu.

Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.