Złamanie nosa to częsty i bardzo bolesny uraz twarzoczaszki, do którego może dojść w wyniku różnych zdarzeń: zwykłego upadku, kontuzji sportowej czy wypadku komunikacyjnego. Jest to uraz wymagający szybkiej pomocy medycznej. Dziś wyjaśniamy, jak rozpoznać złamanie nosa? W jaki sposób udzielić pierwszej pomocy i jak złagodzić ból? Przestrzegamy też przed konsekwencjami zbagatelizowania urazu kości nosa.

Jak może dojść do złamania kości nosa?

Zanim omówimy przyczyny, z powodu których dochodzi do urazu kości nosa, powiemy kilka słów o anatomii. Grzbiet nosa, czyli nasz nos zewnętrzny, składa się z dwóch części: kostnej i chrzęstnej. Ta pierwsza znajduje się w centralnej części twarzy, między szparami powiek. Jest dość twarda i to ona najczęściej ulega złamaniu, czyli przerwaniu ciągłości kości. Z kolei idąca w stronę wierzchołka nosa, część chrzęstna, cechuje się elastycznością i mniejszą podatnością na urazy. Może się złamać, ale w większości przypadków ulega wywichnięciu.

Do złamania nosa dochodzi wskutek urazów będących na przykład skutkiem:

• wypadków komunikacyjnych,
• przemocy fizycznej,
• upadków i zderzeń (na przykład u małych dzieci w efekcie nauki chodzenia),
• wypadków przy pracy fizycznej,
• kontuzji sportowych (urazy kości nosa kojarzymy głównie ze sportami walki, ale może dojść do nich przy każdej aktywności: grze w piłce, jazdy na nartach czy rowerze).

Objawy złamania nosa

Jak rozpoznać złamanie nosa? Objawy mogą różnić się w zależności od tego, z jakim rodzajem urazu kości nosa mamy do czynienia. Przy złamaniu zamkniętym nie ma ran, a przemieszczenie kości nie zawsze jest widoczne gołym okiem. Inaczej ma się sytuacja przy otwartym złamaniu nosa. Wówczas pojawia się rana i łatwo zauważyć, że nastąpiło przemieszczenie części kostnej i chrzęstnej.

Złamaniu nosa towarzyszy zazwyczaj:

• ból nosa i jego okolic (o różnym stopniu nasilenia)
• tkliwość nosa,
• obrzęk nosa i okolicy oczu,
• krwiak, czyli zasinienie okolic nosa,
• krwawienia z nosa,
• zaburzenia węchu,
• utrudnione oddychanie – wynika z obrzęku wewnątrz jamy nosowej, krwiaka lub przemieszczenia kości nosa,
• zniekształcenie nosa – przy poważniejszych urazach może dojść do przemieszczenia kości i nos jest w zauważalny sposób zdeformowany.

Pierwsza pomoc w przypadku złamania nosa

Co robić, gdy doszło do urazu nosa? Po pierwsze postaraj się zachować spokój. Udaj się z poszkodowanym do szpitala, a jeśli urazowi towarzyszyła utrata przytomności, wezwij pogotowie ratunkowe.

A jak udzielić pierwszej pomocy, gdy nastąpiło krwawienie z nosa? Jeśli to możliwe, poproś poszkodowanego o przyjęcie pozycji siedzącej – wyprostowanej, ale z lekko pochyloną głową do przodu. Nie jest wskazane, aby osoba z krwawieniem nosa leżała, ponieważ krew może spływać do gardła. W kolejnym kroku delikatnie uciskaj miękką część nosa przez około 10-15 minut. Z uwagi na bolesność tej okolicy, na pewno nie będzie to komfortowe dla poszkodowanego, ale zahamowanie krwawienia z nosa jest konieczne, aby nie doszło do wstrząsu krwotocznego będącego bezpośrednim zagrożeniem życia.

Jeśli istnieje taka możliwość, zastosuj zimny okład na nasadę nosa. Zimno obkurczy naczynia krwionośne, zmniejszy napływ krwi i przyniesie ulgę w bólu. Nie podawaj natomiast żadnych ciepłych napojów ani tym bardziej alkoholu – zadziałają odwrotnie niż okład i spotęgują krwawienie.

Diagnostyka i leczenie urazów i złamań nosa

Aby ocenić uraz nosa, lekarz po przeprowadzeniu wywiadu, wykonuje badanie palpacyjne, które pozwala na wstępną ocenę rozległości złamania i stabilności struktur nosa. Następnie wykonywane są badania obrazowe, w szczególności zdjęcie rentgenowskie. Czasem, dla dokładniejszej oceny uszkodzeń wewnętrznych konieczna jest endoskopia, a przy podejrzeniu uszkodzenia podstawy czaszki, tomografia komputerowa głowy.

Złamanie nosa wymaga zazwyczaj nastawienia, a więc procedury ręcznego przywrócenia prawidłowej anatomii nosa – repozycji kości nosa. Lekarz wykonuje taki zabieg pod miejscowym lub ogólnym znieczuleniem, a na koniec stabilizuje nos tamponadą i opatrunkiem gipsowym na okres około 7 dni..

Wielu pacjentów zastanawia się, czy nos będzie od razu nastawiony, gdy tylko udadzą się po pomoc medyczną. Najczęściej nie – procedurę można przeprowadzić dopiero gdy zejdzie obrzęk tkanek miękkich. Wówczas laryngolog może ocenić, czy struktury nosa są przesunięte. W celu zniwelowania obrzęku lekarz zaleci stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych w postaci maści, żelu lub doustnie. Poza tym, jeśli złamaniu nosa towarzyszy krwiak, najpierw wykonywany jest jego drenaż, a dopiero potem repozycja kości nosa.

Gdy doszło do złamania nosa bez przemieszczenia lekarz może zalecić noszenie specjalnej maski na noc, która ustabilizuje nos do czasu zrośnięcia kości, co może trwać kilka tygodni. Maskę zaleca się też czasem pacjentom, których nos był nastawiany.

W szczególnych przypadkach, w których doszło do poważnego urazu nosa, konieczny jest zabieg chirurgiczny zwany rynoseptoplastyką, którego celem może być rekonstrukcja nosa, usunięcie uszkodzonych tkanek i zrostów czy przeszczep chrząstki lub kości.

Rekonwalescencja po zabiegu i skutki zbagatelizowania uszkodzenia kości nosowych

Każdy uraz kości nosa jest inny i należy traktować go jako indywidualny przypadek, ale ogólnie można przyjąć, że wstępne gojenie trwa około tygodnia, a zrastanie kości nosa powinno zamknąć się w przedziale dwóch tygodni. Nie oznacza to końca rekonwalescencji. Co najmniej przez miesiąc pacjent powinien powstrzymać się od wysiłku fizycznego, a jeśli uprawia sport kontaktowy, przerwa powinna być jeszcze dłuższa.

Ponadto przez pewien czas należy unikać wysokich temperatur, gorących kąpieli, a podczas snu leżeć na plecach, aby przypadkowo nie doszło do przemieszczenia kości.

Pamiętaj, jeśli doszło u Ciebie do urazu kości nosa, od razu udaj się do laryngologa. Jeśli tego nie zrobisz, nos po jakimś czasie zrośnie się „po swojemu” i po pierwsze, będzie krzywy, po drugie przepływ powietrza będzie bardzo utrudniony. Wówczas zalecana jest septoplastyka, czyli zabieg korekty skrzywionej przegrody nosa, którego celem jest przywrócenie drożności i kształtu nosa. Innym bardziej skomplikowanym zabiegiem w znieczuleniu ogólnym jest rynoseptoplastyka.

Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.