Zauważyłeś u siebie chrypkę i zaburzenia głosu? Rodzina i znajomi zwracają uwagę, że mówisz inaczej niż zwykle? Trudniej złapać Ci oddech podczas wysiłku fizycznego? Masz kłopoty z przełykaniem pokarmów? To mogą być objawy niedowładu lub porażenia fałdów głosowych. Dowiedz się, jakie są jeszcze inne symptomy tej dolegliwości, co jest ich przyczyną oraz jakie są sposoby leczenia.
Czym są struny głosowe?
Fałdy głosowe, popularnie zwane strunami głosowymi, to parzyste struktury zlokalizowane po obu stronach krtani, która z kolei umiejscowiona jest w środkowej części szyi. Zbudowane są z nerwów, mięśni więzadeł głosowych, tkanki łącznej, naczyń krwionośnych oraz błony śluzowej.
Struny głosowe przesuwają się podczas oddychania i fonacji. Za drgania fałd głosowych, dzięki którym powstają dźwięki, odpowiadają impulsy nerwowe. Jeśli cały „system” działa prawidłowo, nasz głos jest dźwięczny, pozbawiony szumów i niemęczliwy.
Główne przyczyny niedowładu i porażenia fałdów głosowych
Zdarza się, że funkcja strun głosowych jest częściowo uszkodzona. Wówczas mamy do czynienia z niedowładem. Z kolei w sytuacji, w której nerwy i mięśnie krtani zupełnie przestają pracować, mówimy o porażeniu fałdów głosowych. Może być ono jednostronne lub dwustronne, przy czym te pierwsze występują najczęściej.
Jakie są najczęstsze przyczyny niedowładu lub porażenia strun głosowych? Należą do nich:
- Urazy nerwów unerwiających ruchowo struny głosowe, najczęściej podczas operacji w zakresie szyi, np. tarczycy czy też klatki piersiowej.
- Infekcje wirusowe, które mogą uszkadzać nerwy obwodowe, w tym te unerwiające krtań.
- Nowotwory krtani naciekające okolice nerwów krtaniowych wstecznych lub też guzy śródpiersia
- Schorzenia neurologiczne, takie jak np. choroba Parkinsona lub stwardnienie rozsiane.
Porażenie fałdów głosowych zazwyczaj spowodowane jest uszkodzeniem nerwów krtaniowych i nerwu błędnego, najczęściej w wyniku chirurgicznego leczenia chorób tarczycy. Zaledwie w 10 proc. przypadków przyczyna leży w uszkodzeniach w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.
Istnieje pewna grupa pacjentów, u których nie da się wskazać przyczyny porażenia fałdów głosowych.
5 głównych objawów niedowładu lub porażenia strun głosowych
Porażenie nerwów krtaniowych upośledza jej istotne funkcje: oddechową, głosową i obronną. Ta ostatnia polega na zabezpieczeniu dróg oddechowych przed dostaniem się do nich ciała obcego. To właśnie w krtani powstaje pożądany odruch kaszlu. Zaburzenia w tym zakresie mogą mieć zatem poważne konsekwencje.
Jakie są główne objawy porażenia fałdów głosowych? Oto pięć głównych niepokojących sygnałów:
- Chrypka.
- Duszność.
- Zaburzenia głosu (jego osłabienie).
- Zaburzenia połykania i związane z tym ryzyko zadławienia.
- Zmienność głosu – dźwięk zmienia się w ciągu dnia.
Objawy uszkodzenia strun głosowych – porażenie jednostronne i obustronne
Tak jak było wspomniane wcześniej, struny głosowe są narządem parzystym. Możemy więc mieć do czynienia z jednostronnym porażeniem lub obustronnym porażeniem fałdów głosowych. Ma to duży wpływ na stopień nasilenia objawów.
Zacznijmy od jednostronnego porażenia strun głosowych. Pacjenci z tym problemem zazwyczaj nie zmagają się zaburzeniami oddychania, ale wzmożona duszność może pojawić się w niektórych sytuacjach, na przykład podczas wysiłku fizycznego. Dla jednostronnego porażenia fałdów głosowych typowe są zaburzenia głosu, który staje się monotonny, matowy i nieczysty (słychać szmery). W zaskakujący, gwałtowny sposób może zmieniać wysokość i barwę.
Niestety, jednostronne porażenie fałdów głosowych w większości przypadków wiąże się z zaburzeniem funkcji obronnej krtani. Pacjenci z tą dolegliwością skarżą się na zaburzenia połykania: zachłystują się podczas spożywania posiłków.
A jakie objawy są charakterystyczne dla obustronnego porażenia fałdów głosowych? Przede wszystkim, w przeciwieństwie do porażenia jednostronnego, upośledzenie funkcji oddechowej krtani jest znaczne. Przy wdechu słyszalny jest świst – tzw. stridor krtaniowy. U niektórych pacjentów konieczne może być wykonanie tracheotomii. To zabieg, który polega na nacięciu tchawicy i wprowadzeniu do niej specjalnej rurki ułatwiającej oddychanie.
W obustronnym porażeniu fałdów głosowych występują ponadto znaczne zaburzenia połykania. Krztuszenie się ma miejsce nie tylko podczas picia i spożywania posiłków, ale nawet przy połykaniu śliny, a odkrztuszanie jest niemożliwe.
W zakresie fonacji u pacjentów dotkniętych obustronnym porażeniem fałdów głosowych dochodzi do znacznych zaburzeń głosu, który staje się ochrypły, matowy, bezdźwięczny i cichy. Może nawet występować bezgłos.
Jakie są sposoby leczenia strun głosowych?
W leczeniu porażenia fałdów głosowych stosuje się farmakoterapię, fizykoterapię oraz leczenie chirurgiczne. Rokowania zależą między innymi od rodzaju porażenia, czasu, w jakim chory zgłosi się do lekarza (im szybciej, tym lepiej) i tego, na ile pacjent angażuje się w rehabilitację głosu i oddechu.
A czy możliwe jest całkowite wyleczenie niedowładu lub porażenia fałdów głosowych? U większości chorych odpowiednie procedury chirurgiczne połączone z ćwiczeniami oddechowymi oraz wzmacniającymi strony głosowe przywracają zadowalające funkcje krtani.
Co robić, gdy podejrzewasz u siebie lub kogoś w swoim otoczeniu paraliż strun głosowych? Jeżeli nastąpiły silne duszności, należy wezwać pogotowie albo udać się na SOR. W razie wystąpienia innych objawów, udaj się do laryngologa, który zbierze wywiad, oceni funkcje krtani i stwierdzi, czy konieczna jest konsultacja także z innym specjalistą, na przykład neurologiem.
Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.
