Ból ucha bez choroby narządu słuchu? Czy to możliwe? Okazuje się, że napadowe, nieostre i trudne do zlokalizowania kłucie może być objawem wielu, niekiedy groźnych chorób, w tym nowotworów. Jakie są przyczyny bólu ucha? Dlaczego nie należy go bagatelizować? Czym jest otalgia wtórna i jak leczy się tę dolegliwość? O tym w dzisiejszym artykule.
Otalgia pierwotna i otalgia wtórna
Termin „otalgia”, choć doskonale znany laryngologom, dla pacjentów może brzmieć obco. Spieszymy więc z wyjaśnieniem. Otalgia to nic innego jak ból ucha. Jest to problem, który może mieć źródło w samym narządzie słuchu, ale i innych strukturach naszego organizmu. Z uwagi na to, co może powodować bóle uszu, wyróżniamy dwie odmiany otalgii: pierwotną oraz wtórną.
O otalgii pierwotnej mówimy, gdy procesy chorobowe wywołujące ból toczą się w uchu. Wśród przyczyn takiego stanu można wymienić czynniki takie jak na przykład tzw. ucho pływaka, barotrauma, półpasiec uszny, zalegająca wydzielina czy zapalenie błony bębenkowej i ucha środkowego.
Z kolei otalgia wtórna, zwana też bólem udzielonym, powstaje wskutek procesów chorobowych, toczących się poza uchem. Mogą być to problemy zlokalizowane w bliskim sąsiedztwie naszego narządu słuchu albo w pewnej, nawet dużej odległości, nawet w kręgosłupie. Jak to możliwe, że choć przyczyny otalgii wtórnej nie są związane z uchem, to skutkują napadowym bólem, uczuciem kłucia i dyskomfortu? Odpowiada za to bogate unerwienie okolicy narządu słuchu. Ból ucha pojawia się na skutek przeniesienia wrażeń czuciowych z innych narządów.
Jakie są przyczyny bólu ucha zdrowego?
Wśród przyczyn otalgii wtórnej można wymienić między innymi:
- choroby zębów i przyzębia,
- choroby zapalne zatok, gardła, krtani i migdałków,
- zaburzenia czynności stawu skroniowo-żuchwowego,
- choroby zapalne ślinianek,
- zapalenie tarczycy,
- zmiany w szyjnym odcinku kręgosłupa,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- stan po tonsilektomii (zabiegu usunięcia migdałków).
Otalgia ma napadowy charakter. Ból ucha pojawia się nagle i szybko, samoistnie znika. Mimo to, nie można bagatelizować tego problemu i zwlekać z wizytą u specjalisty. Pamiętajmy, że jeśli ucho jest zdrowe, należy szukać przyczyn otalgii wtórnej, która może być nawet symptomem bardzo niebezpiecznego procesu, np. guza w okolicy krtani. Kiedy pacjent zgłasza się do lekarza, to pierwszym objawem, jaki podaje, jest właśnie ból ucha. To więc ważny sygnał alarmowy ze strony naszego organizmu.
W tym miejscu warto jeszcze wspomnieć o jeszcze innych niż wymienione przyczynach bólu ucha zdrowego. Zdarza się, że dolegliwości nie są wynikiem ani otalgii pierwotnej, ani wtórnej, lecz wynikają z urazu psychicznego. Pacjent odczuwa ból ucha bez choroby, tj. bez fizycznej przyczyny. Mówimy wówczas o bólu psychogennym, który może być wynikiem reakcji na stres, na przykład nerwicy.
Diagnoza i leczenie otalgii wtórnej
Gdy pacjent zgłosi się do lekarza z niepokojącym bólem ucha, najważniejsze jest ustalenie, z którą odmianą otalgii mamy do czynienia. Podczas wywiadu na pewno padną pytania o ewentualne występowanie dodatkowych objawów, takich jak gorączka, zawroty głowy, pogorszenie słuchu czy infekcja. Pacjent powinien przejść badanie otoskopowe i audiometryczne. Lekarz może zlecić ponadto tomografię komputerową, rezonans magnetyczny oraz badanie bakteriologiczne – wszystko po to, aby potwierdzić lub wykluczyć otalgię pierwotną i otalgię wtórną. W przypadku tej drugiej konieczne jest znalezienie przyczyny bólu ucha, co zazwyczaj wymaga poszerzonej diagnostyki.
Leczenie otalgii wtórnej przebiega przyczynowo. Nie da się go przeprowadzić bez badań przedmiotowych i dodatkowych, a w ocenę stanu zdrowia pacjenta może być zaangażowanych wielu specjalistów. Przykładowo, jeśli przyczyną otalgii będą zaburzenia czynności stawu skroniowo-żuchwowego, nie obędzie się bez konsultacji u chirurga szczękowego, jeśli podejrzenie pada na problemy z kręgosłupem, nieodzowna będzie pomoc neurologa. Gdy lekarz podejrzewa choroby nowotworowe głowy i szyi, skieruje pacjenta na panendoskopię (w grupie ryzyka są zwłaszcza osoby powyżej 50. roku życia, palące papierosy i nadużywające alkoholu).
Szybka diagnoza jest kluczowa dla skuteczności leczenia przyczyn otalgii wtórnej. Jeśli pacjent próbuje uniknąć bólu różnymi środkami farmakologicznymi lub domowymi sposobami, może tylko sobie zaszkodzić. Odwlekając wizytę u lekarza, opóźnia diagnozę i przyczynowe leczenie otalgii.
Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.
