Wszechobecna elektronika wymaga od rodziców wzmożonej czujności. Guzikowe baterie, którymi zasilane są zabawki, piloty, kalkulatory, zegarki czy kluczyki samochodowe, choć malutkie, mogą wywołać duże spustoszenie w organizmie dziecka. Chemiczne oparzenie przewodu pokarmowego, perforacje przełyku czy zatrucie – to najbardziej dotkliwe konsekwencje połknięcia baterii przez dziecko. Jak można tego uniknąć? Co robić, gdy mamy podejrzenie połknięcia baterii przez malucha?
Czym grozi połknięcie baterii?
Konsekwencje połknięcia baterii
Połknięcie ciała obcego przez dziecko jest powszechnym zjawiskiem. Jeśli nie dojdzie do niedrożności dróg oddechowych, to organizm zazwyczaj sam poradzi sobie z problemem. Ciało obce może płynnie przejść przez przewód pokarmowy i po prostu zostanie wydalone. W przypadku połknięcia baterii problem jest o wiele poważniejszy z kilku względów.
Dzieci najczęściej interesują się bateriami guzikowymi. Są one porównywalne wielkością do jednogroszówki i budzą skojarzenia z cukierkiem. Taka bateria łatwo może przykleić się do ściany przełyku, który jest najbardziej wrażliwym elementem przewodu pokarmowego. Ślina stymuluje przepływ niskonapięciowego prądu w baterii. Dochodzi do nagrzewania tkanek, co już po dwóch godzinach może spowodować poważne oparzenia, a w konsekwencji zmiany martwicze i nawet perforację przełyku. Ucierpieć mogą także struny głosowe.
Przyczyną niebezpiecznych powikłań połknięcia baterii są też oczywiście reakcje chemiczne, jakie zachodzą w organizmie, gdy dojdzie do wycieku elektrolitu. Oprócz uszkodzenia tkanek przełyku czy żołądka możemy mieć do czynienia z zagrożeniem toksykologicznym. Baterie zawierają bowiem trujące substancje, takie jak lit czy ołów.
Poza tym, połknięcie ciała obcego przez dziecko zawsze wiąże się z ryzykiem zadławienia, a także uciskiem i miejscowym niedokrwieniem tkanek, co grozi ich martwicą.
Konsekwencje połknięcia baterii mogą być więc bardzo niebezpieczne, zwłaszcza, gdy utknie ona w przełyku. W szybkim czasie może spowodować perforację, zwężenie lub doprowadzić do powstania przetok przełykowych. Utknięcie baterii w tej części przewodu pokarmowego to stan bezpośredniego zagrożenia życia dziecka.
Ze skutkami oparzenia błon śluzowych, można zmagać się przez całe życie. Powstałe blizny i zrosty mogą bowiem utrudniać przełykanie pokarmów.
Czy to, jaką baterię połknęło dziecko ma znaczenie?
Istnieje wiele rodzajów baterii. Różnią się rozmiarem, kształtem, napięciem oraz składem chemicznym. Przyjrzyjmy się, jak te trzy aspekty wpływają na stopień i rozległość urazów:
- Rozmiar i kształt
Każdy przypadek połknięcia baterii stanowi poważne zagrożenie. Szczególnie jednak niebezpieczna jest sytuacja, kiedy przedmiot utknie w przełyku. Dlatego najbardziej dotkliwe będą konsekwencje połknięcia baterii guzikowych, czyli takich, które są płaskie, przez co łatwo przyklejają się do śluzówki, powodując uszkodzenia tkanki przełyku.
Im większa bateria, tym dłużej utrzymuje ładunek. Jednak te małe, tak zwane baterie zegarkowe, też stanowią poważne zagrożenie. Łatwo mogą się dostać na przykład do tchawicy. - Napięcie
Zagrożenie wynikające z połknięcia baterii współcześnie masowo używanych w zabawkach i rozmaitych sprzętach codziennego użytku (pilotach, termometrach) wynika z ich zdolności do długiego utrzymywania ładunku elektrycznego, który w krótkim czasie prowadzi do martwicy tkanek. Najbardziej dotkliwe są powikłania połknięcia baterii litowych, które w porównaniu z innymi bateriami przenoszą dwa razy większe napięcia prądu, powodując oparzenia. Baterie guzikowe litowe odpowiadają za poważne uszkodzenia przełyku i tchawicy, w tym perforację, a także porażenie strun głosowych czy zapalenie śródpiersia – wszystko to może zagrażać życiu dziecka.
Szacuje się, że konsekwencje połknięcia baterii, które są nowe, mogą być trzykrotnie groźniejsze, niż używanych. - Skład chemiczny
Baterie starszego typu zawierają związki kwasowe i zasadowe, których wyciek może spowodować podrażnienie chemiczne przełyku lub żołądka. Jednak pod tym względem za najcięższe ponownie uznaje się powikłania połknięcia baterii litowych. Lit wykazuje się wysoką reaktywnością. Ma właściwości toksyczne i żrące. W przypadku połknięcia baterii litowych może dojść nie tylko do uszkodzenia przewodu pokarmowego, ale też układu nerwowego, sercowo-naczyniowego oraz do obrzęku płuc.
Niezależnie od tego, jaką baterię połknęło dziecko, należy bardzo poważnie potraktować tę sytuację. Skutki oparzeń mogą rozwijać się nawet przez kilka dni lub tygodni po usunięciu baterii.
Objawy połknięcia baterii
Połknięcie ciała obcego przez dziecko nie zawsze jest dostrzeżone przez rodziców. Najbardziej charakterystyczna i wymagająca natychmiastowej reakcji jest niedrożność dróg oddechowych, ale przecież nie zawsze do niej dochodzi.
Wiele osób zastanawia się, po jakim czasie można rozpoznać połknięcie baterii przez dziecko. Niektóre symptomy, takie jak świszczący oddech, krztuszenie się czy kaszel uwidaczniają się od razu. Pewne objawy połknięcia baterii mogą jednak uwidocznić się zarówno w pierwszych minutach, jak i nawet po paru dniach. Należą do nich:
- nudności,
- ślinotok,
- trudności z jedzeniem i piciem,
- wymioty (czasem krwiste),
- ciemny stolec z domieszką krwi.
Wśród innych objawów połknięcia baterii wymienia się: gorączkę, ucisk w klatce piersiowej, niepokój i płaczliwość, ból brzucha, a także dysfagię i ból w czasie połykania, skutkujące odmową jedzenia.
Postępowanie w przypadku połknięcia baterii przez dziecko
Jak udzielić pierwszej pomocy?
Podejrzenie połknięcia baterii przez dziecko powinno skłonić opiekuna do jak najszybszej reakcji. Jeśli nawet sądzimy, że nie utknęła ona w przełyku, a przemieściła się już do żołądka, nadal stanowi zagrożenie dla życia dziecka. Zatem, co robić, a czego nie wolno robić?
Po pierwsze: nie panikuj. Po drugie: jak najszybciej udaj się do szpitala. Pod żadnym pozorem nie wywołuj u dziecka wymiotów, ani nie podawaj żadnego jedzenia i picia.
Kiedy przy połknięciu baterii zasadne jest wezwanie pogotowia?
Z uwagi na konsekwencje połknięcia baterii, fakt ten jest traktowany jako bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia dziecka. Zwłaszcza baterie litowe bardzo szybko mogą doprowadzić do poważnych oparzeń, więc czas ma ogromne znaczenie. Zawsze przy połknięciu baterii zasadne jest więc wezwanie karetki albo, jeśli mamy taką możliwość, samodzielne, szybkie dotarcie na oddział ratunkowy.
Kiedy konieczny jest zabieg usunięcia baterii?
Gdy mamy podejrzenie połknięcia baterii, lekarz musi najpierw ją zlokalizować i ocenić, jakie postępowanie medyczne będzie zasadne. Nie zawsze bowiem konieczne będzie usunięcie baterii. Im niżej przewodu pokarmowego zdołała się ona przemieścić, tym ryzyko powikłań połknięcia baterii mniejsze. Tym, czego należy się szczególnie obawiać są poważne uszkodzenia przełyku. Perforacja żołądka, który jest mocnym mięśniem o grubych ścianach, jest mniej prawdopodobna, choć nadal może istnieć ryzyko podrażnienia błon śluzowych czy innych komplikacji związanych z wyciekiem żrących substancji. Na decyzję o usunięciu baterii składa się więc kilka czynników, w tym jej lokalizacja i objawy.
Natychmiastowego zabiegu endoskopowego wymagają sytuacje, gdy baterie utkną w przełyku. Jeśli nie doszło jeszcze do uszkodzenia tkanki przełyku i perforacji, pacjentowi (powyżej pierwszego roku życia) często podawany jest miód.
Jeśli od zaistnienia przypadku połknięcia baterii minęło już sporo czasu, a badania obrazowe wykazały, że przemieściła się ona do jelita cienkiego, istnieje możliwość, że dziecko ją wydali. Mimo to, niekiedy konieczny jest pobyt w szpitalu – na wypadek, gdyby zaszła konieczność interwencji chirurgicznej.
Jak zapobiec połknięciu baterii w przyszłości?
Baterie zegarkowe powszechnie występują w zabawkach i różnych sprzętach elektronicznych. Być może dlatego, że tak mocno wpisały się w nasz codzienny krajobraz, nie zwracamy na nie większej uwagi. Skoro jednak baterie guzikowe stanowią tak poważne zagrożenie dla dzieci, powinniśmy je traktować z nie mniejszą rozwagą niż na przykład środki do prania czy leki.
Jak więc uniknąć połknięcia baterii przez dziecko?
- Trzymaj baterie w bezpiecznym, niedostępnym dla malucha miejscu.
- Kontroluj zabawki – co jakiś czas sprawdzaj, czy nie doszło do usterki, która „odsłoni” baterie. Najlepiej, żeby dziecko używało zabawek elektronicznych tylko w obecności rodzica.
- Nie wymieniaj baterii w urządzeniach w obecności dzieci.
- Od razu pozbywaj się przeterminowanych i zużytych baterii.
Wprowadzenie tych zasad może pomóc uchronić malucha przed niebezpiecznymi powikłaniami połknięcia baterii. Na takie wypadki najczęściej narażone są dzieci do trzeciego roku życia.
Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.
