Niedrożność i krwawienia z nosa, ziarniniaki i bezdech senny – to częste problemy, z jakimi zmagają się kobiety w czasie ciąży. Przyczyną tych dolegliwości są przede wszystkim zmiany hormonalne oraz osłabienie układu odpornościowego. Przyjrzyjmy się bliżej dolegliwościom laryngologicznym, które mogą wystąpić u przyszłych mam.

Zapalenie błony śluzowej nosa. Jakie są przyczyny zatkanego nosa w ciąży?

Wiele kobiet spodziewających się dziecka doświadcza nieprzyjemnych dolegliwości w postaci kataru lub zatkanego nosa. To szczególnie uciążliwe, ponieważ wachlarz preparatów farmakologicznych, jakie można zastosować w tym szczególnym czasie, jest mocno ograniczony.

Z czego bierze się katar i zatkany nos w ciąży?

1. Infekcje dróg oddechowych

Układ odpornościowy w czasie ciąży często jest osłabiony, więc nietrudno o złapanie infekcji. Najczęstszym powodem uczucia zatkanego nosa jest przeziębienie. Zazwyczaj towarzyszą mu inne dolegliwości: kaszel, ból gardła, podwyższenie temperatury czy chrypka. Typowe jest stopniowe narastanie objawów i ich szybkie ustępowanie (po 2-3 dniach).

W ciąży bardzo uciążliwą przypadłością jest zapalenie zatok. Może mieć podłoże wirusowe lub, gdy dojdzie do nadkażenia, bakteryjne. Chorobie towarzyszy uczucie zapchanego nosa, gęsty katar, gorączka, osłabienie i bóle głowy oraz uczucie ucisku w zatokach, które nasilają się przy pochylaniu.

2. Hormonalny nieżyt nosa

Zjawisko, które nosi nazwę kataru ciążowego lub hormonalnego nieżytu nosa, dotyczy nawet 30 procent przyszłych mam. Przyjmuje się, że przyczyną dolegliwości jest wzrost poziomu estrogenów i progesteronu. Ta burza hormonalna powoduje przerost błony śluzowej nosa i tym samym zmniejszenie jego drożności oraz pojawienie się wodnistego lub gęstego kataru. Objawom kataru hormonalnego nie towarzyszą inne symptomy.

Hormonalny nieżyt nosa najczęściej dotyka kobiet w I i III trymestrze ciąży. Ustępuje samoistnie do 2 tygodni po porodzie.

3. Katar alergiczny

Przezroczysta, wodnista wydzielina, swędzenie nosa i kichanie – to może oznaczać katar alergiczny. Często dołączają do niego dodatkowe objawy: uczucie drapania w gardle i suchy kaszel, swędzenie i zaczerwienienie oczu oraz wysypka. Uciążliwa, wodnista wydzielina może się wydobywać z nosa nawet przez cały dzień, ale do nasilenia tej i innych dolegliwości dochodzi w kontakcie z alergenem.

Tak jak było wspomniane, w okresie ciąży układ odpornościowy funkcjonuje inaczej niż dotychczas. Alergia może więc pojawić się w ciągu tych 9 miesięcy, nawet jeśli nigdy nie borykałaś się z uczuleniami. Katar alergiczny w ciąży wywoływany jest najczęściej przez pyłki roślin, pleśń, sierść zwierząt i roztocza.

Krwawienia z nosa – skąd się biorą i jak je opanować?

Zmiany hormonalne, które omówiliśmy w kontekście kataru ciążowego, mogą skutkować nie tylko nieżytem nosa, ale i krwawieniami. Naczynia krwionośne u przyszłej mamy rozszerzają się, stają się bardziej kruche i podatne na pęknięcia. Wynika to również z faktu, że u kobiet spodziewających się dziecka dochodzi do zwiększenia objętości krwi. Co sprzyja krwawieniu z nosa w czasie ciąży? Do pękania naczyń i tworzenia się skrzepów mogą przyczynić się suche powietrze, mocne wydmuchiwanie nosa i infekcje.

Sporadyczne krwawienia zazwyczaj nie są groźne. A kiedy mogą być powodem do niepokoju? Jeśli krwotoki trwają dłużej niż 10 minut, warto zgłosić to lekarzowi, szczególnie w III trymestrze ciąży. Bardzo obfite krwawienia mogą być objawem małopłytkowości. Jeśli krwawieniu z nosa towarzyszą silny ból głowy, osłabienie, nudności, wymioty i zaburzenia świadomości, należy pilnie skorzystać z pomocy medycznej.

Jak się zachować w przypadku krwotoku z nosa? Należy usiąść z głową pochyloną do przodu (trzymając ją ponad wysokością serca) i przez 5-10 minut bez przerwy uciskać palcami skrzydełka nosa. Osoba będąca w pobliżu może przyłożyć zimny okład na nasadzie nosa lub karku ciężarnej.

Ziarniniak naczyniowy – co to za zmiana?

Wspomnieliśmy o tym, że zmiany hormonalne zachodzące w ciele przyszłej mamy, choć niezbędne dla płodu i przygotowania ciała do porodu, mają swoje poboczne konsekwencje i to nie tylko w postaci zatkanego nosa czy krwotoków. Wpływają na wiele procesów w organizmie, w tym na stymulację procesu tworzenia nowych naczyń krwionośnych, czego skutkiem może być powstawanie ziarniniaków naczyniowych. Szacuje się, że występują one u około 5 procent kobiet w 5 pierwszych miesiącach okresu ciąży, a najczęściej lokalizują się na dziąsłach.

Ziarniniak naczyniowy to niegroźna zmiana o wyglądzie czerwonej, błyszczącej grudki. Bardzo szybko rośnie, osiągając ostatecznie wielkość maksymalnie 1 centymetra. Znika samoistnie, ale w niektórych wypadkach (krwawienia, owrzodzenia) konieczne może być jego usunięcie.

Bezdech senny – problem co czwartej kobiety w ciąży

Chrapanie, nieregularny oddech w czasie snu i przerwy w oddychaniu mogą wskazywać na obturacyjny bezdech senny (OBS). To problem, który w okresie ciąży dotyka nawet co czwartej kobiety(zazwyczaj w III trymestrze ciąży).

Obturacyjny bezdech senny dotyczy zwłaszcza kobiet zmagających się z cukrzycą ciążową oraz tych, które przytyły więcej niż powinny. U osób z nadmiarowymi kilogramami tkanka tłuszczowa odkłada się tam, gdzie tylko może, a więc również na języku, bocznej ścianie gardła i podniebieniu miękkim, powodując zwężenie dróg oddechowych. W dodatku kobietom w ciąży „nie pomagają” hormony, odpowiadające za obrzęk błony śluzowej nosa i powiększanie się macicy, która coraz silniej naciska na płuca, powodując zmiany w budowie klatki piersiowej.

Bezdech stanowi zagrożenie nie tylko dla zdrowia matki, ale i płodu. Podczas przerw w oddychaniu dochodzi do gwałtownego niedotlenienia. Zwiększa to ryzyko stanów zapalnych, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu czy niskiej masy urodzeniowej dziecka.

Obturacyjny bezdech senny u przyszłych mam niestety bardzo często pozostaje niezdiagnozowany. Tymczasem można go bezpiecznie leczyć za pomocą terapii aparatem CPAP.

Podsumowanie

Problemy laryngologiczne w ciąży, takie jak uczucie zatkanego nosa, krwawienia, ziarniniaki naczyniowe na dziąsłach i bezdech senny zdarzają się często i zazwyczaj wynikają z fizjologicznych zmian, jakie zachodzą w organizmie kobiety w tym szczególnym czasie. Część z wymienionych przypadłości można łagodzić domowymi sposobami, inne wymagają interwencji lekarskiej.

Problemom, które występują u przyszłych mam na tle hormonalnym, niestety nie da się zapobiec. Zdrowa dieta i umiarkowany wysiłek fizyczny mogą natomiast wzmocnić układ odpornościowy, aby skuteczniej bronił się przed infekcjami dróg oddechowych, oraz zminimalizować ryzyko pojawienia się nadprogramowych kilogramów i, co za tym idzie, bezdechu sennego.

Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.