Ucho pływaka, czyli zapalenie ucha zewnętrznego to choroba o podłożu bakteryjnym, rzadziej grzybiczym czy wirusowym. Jak sama nazwa wskazuje, szczególnie narażone są na nią osoby przebywające często w środowisku wodnym lub w miejscach o dużej wilgotności. Jakie są przyczyny ucha pływaka? Na czym polega leczenie zapalenia ucha zewnętrznego? Czego wymaga profilaktyka? Czy tylko woda i wilgoć sprawiają, że przydarza nam się to schorzenie ucha? O tym w dzisiejszym artykule.

Jakie są przyczyny ucha pływaka?

Tak jak było już wspomniane, zapalenie ucha zewnętrznego to jednostka chorobowa, której etiologia może być zarówno bakteryjna, jak i grzybicza czy wirusowa. Zwłaszcza bakterie i grzyby przyczyniają się do powstawania ucha pływaka. Najczęściej za tą chorobą stoją bakterie pseudomonas aeruginosa. Pod tą łacińską nazwą kryje się pałeczka ropy błękitnej. To bakteria, dla której woda i wilgoć są idealnym środowiskiem do namnażania się. Często występuje ona w basenach, jacuzzi i naturalnych zbiornikach wodnych, a zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego jest tylko jedną z chorób, jakie może wywołać. Drugą bakterią mogącą spowodować epizod zapalenia ucha zewnętrznego jest staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty. To również powszechny szczep, namnażający się w otoczeniu wody i wilgoci. Z grzybów szczególnie niebezpieczne są natomiast grzyby candida.

A kto najbardziej jest narażony na ucho pływaka? W tej grupie można wymienić:

• osoby często korzystające z basenów i saun,
• nurkowie,
• osoby przebywające w ciepłych krajach.

Do powstania ucha pływaka może przyczynić się czyszczenie przewodu słuchowego patyczkami higienicznymi. Laryngolodzy odradzają ich stosowanie nie tylko z uwagi na ryzyko przesunięcia woskowiny w kierunku błony bębenkowej i perforacji tejże struktury, ale właśnie w związku z możliwością wywołania zapalenia przewodu słuchowego zewnętrznego. Dlaczego? Okazuje się, że używanie patyczków powoduje niszczenie naskórka, w efekcie czego otwierają się wrota dla bakterii. Zapalenie skóry przewodu słuchowego staje się w takim przypadku bardzo prawdopodobne.

Jakie są charakterystyczne objawy ucha pływaka?

Zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego prezentuje cztery podstawowe objawy miejscowe. Są to:

• silny ból ucha, małżowiny i przewodu słuchowego zewnętrznego,
• zaczerwienienie przewodu słuchowego i jego obrzęk,
• możliwe wycieki z ucha,
• pogorszenie słyszenia.

Oprócz objawów miejscowych, warto też zwrócić uwagę na te ogólnoustrojowe. Mogą być bowiem jednymi z pierwszych sygnałów, świadczących o tym, że w uchu dzieje się coś niedobrego. Czasem pojawiają się one nawet wcześniej niż te swoiste. Ostrzeżeniami powinny być dla nas przede wszystkim uczucie ogólnego rozbicia i podwyższona temperatura ciała.

Na czym polega rozpoznanie ucha pływaka?

Laryngolodzy podkreślają, że najważniejsze w rozpoznaniu ucha pływaka jest odróżnienie go od zapalenia ucha środkowego. Jest to istotne, ponieważ choroby te zasadniczo różnią się od siebie późniejszym modelem postępowania terapeutycznego. Doświadczony laryngolog nie powinien mieć z tym jednak problemu.

W celu postawienia diagnozy lekarz podejrzewający tę chorobę najpierw przeprowadzi wywiad, w którym zwróci szczególną uwagę na objawy ucha pływaka, o których pisaliśmy już wcześniej. W potwierdzeniu rozpoznania ucha pływaka potrzebne będzie badanie fizykalne i z użyciem otoskopu. Jeśli laryngolog podejrzewa, że do zapalenia przewodu słuchowego zewnętrznego doszło na podłożu bakteryjnym, może zlecić posiew, celem właściwego doboru antybiotyku.

Z czym wiąże się leczenie ucha pływaka?

Na szczęście leczenie zapalenia ucha zewnętrznego najczęściej odbywa się ambulatoryjnie, czyli bez konieczności hospitalizacji. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy dochodzi do tzw. złośliwego zapalenia ucha, które jest stanem mogącym nawet zagrażać życiu. Zdarza się to na szczęście bardzo rzadko.

W ramach leczenia ucha pływaka pacjent powinien co kilka dni pojawiać się u laryngologa celem oczyszczenia przewodu słuchowego zewnętrznego z bakterii i zalegającej w nim treści. W farmakoterapii zleca się leki miejscowe z antybiotykami (podłoże bakteryjne) lub leki przeciwgrzybicze (podłoże grzybicze). Czasami stosuje się też sączki zakwaszające środowisko przewodu słuchowego zewnętrznego. Jeśli natomiast etiologia jest wirusowa, wykorzystuje się doustne leki przeciwwirusowe.

Co ważne, pacjent w czasie leczenia ucha pływaka nie może moczyć przewodu słuchowego zewnętrznego, na przykład podczas mycia głowy.

Profilaktyka ucha pływaka

Chyba nikomu nie trzeba tłumaczyć tego, że leczenie ucha pływaka nie jest zbyt przyjemne. Lepiej więc zapobiegać wystąpieniu tego schorzenia.

Na czym zatem polega profilaktyka ucha pływaka? Szczególną ostrożność należy zachować po wyjściu z basenu, sauny czy z kąpieli. Podstawą jest to, by dobrze osuszyć przewód słuchowy zewnętrzny. W tym celu używamy ręcznika. Można też skierować na ucho strumień powietrza z suszarki, a także użyć oczyszczających kropli do uszu, które pomogą wypłukać resztki wody i pokryć przewód słuchowy ochronnym filmem.

Uwaga! Warto i w tym miejscu przypomnieć, że nie używamy do osuszania przewodu słuchowego patyczków higienicznych.

Więcej ciekawych treści, dotyczących laryngologii i nurkowania możesz znaleźć na moim profilu na INSTAGRAMIE oraz na FACEBOOKU. Warto dodać do obserwowanych. Masz problem natury laryngologicznej? Umów się na konsultację w moim gabinecie.